राज्य व्यवस्था सञ्चालन सरकारले गर्दछ र सरकारमा मूख्यत राजनितिक दलका व्यक्तिहरुले प्रतिनिधित्व गर्दछन् । राज्य सञ्चालन र राजनितिक दल सञ्चालनको निति र रणनिती विच धेरै भिन्नता हुन्छ । राज्य व्यवस्था सञ्चालनको निती, रणनिती, योजना निर्माण र कार्यन्वयनमा मुख्यतः राजनितिक दल, कर्मचारी तन्त्र, वाह्य वा आन्तरिक कूटनैतिक सम्बन्ध आदिको अहम् भुमिका रहन्छ । यद्यपी त्यो कस्तो बनाउने र कसरी कार्यन्वयन गर्ने भन्ने कुरा भुगोल, आर्थिक, भू-सामाजिक, भू-राजनितिक पक्षहरुले ठुलो प्रभाव पारिरहेको हुन्छ । राजनिति विचार र सिद्धान्तमा आधारित हुन्छ ।
राजनीतिको उद्देश्य भनेकै राष्ट्रलाई सार्वभौम, स्वाधिन र राष्ट्रिय अखण्डता कायम गर्दै राष्ट्रका नागरिक जीवनमा सम्वृद्धी ल्याउने भन्ने नै हो । तसर्थ दलका निती रणनिती र गतिविधीहरु राज्य व्यवस्था सञ्चालनका लागि पुरकको काम निश्चय नै गर्नु पर्दछ । नेपाली राजनितिले लामो इतिहास बोकेको भएता पनि अहिले अस्तित्वमा रहेका बहुसंख्यक दलहरुको इतिहास भने दशक वरिपरीमात्र छ । राजनितिज्ञहरुमा खहरे खोला झैं विचार र सिद्धान्तमा आउने परिवर्तनले राजनितिक स्थिरतामा चुनौती थपेको छ । व्यक्तिगत र दलगत स्वार्थको तादम्यता नमिल्दा गुट र फुटको राजनितिक परम्परा चलिरहेको छ । यसर्थ राजनिती, सामाजिक स्वार्थ भन्दा पनि व्यक्तिगत र दलगत स्वार्थबाट निर्देशित छ । परिणामतः राज्य व्यवस्था र राजनितिक अस्तित्व स्थिर रहनै सक्दैन ।
देशमा विभिन्न कालखण्डहरुमा विभिन्न संर्घषहरु भएका छन् । कुनै अधिकार प्राप्तिका लागी, कुनै राजनितिक अस्तित्व प्राप्ती र बचाउका लागि, कुनै सरकार परिवर्तनको लागी त कुनै राज्य व्यवस्था नै परिवर्तनको लागि । यी सघंर्षहरु बाट प्राप्त उपलब्धिहरुलाई संस्थागत गरी दिगो राख्न नसक्नु ठुलो समस्याको रुपमा रहेका छ । अर्को तर्फ राजनितिक दलहरुले सिमित वर्ग र घेरा भित्रको व्यक्तिहरु अनुकुल कार्यहरु गर्नु, राज्यको सम्पत्ती, सम्पदाको दोहन र दलिय भागवण्डा, अराजक र अपराधिक गतिविधी गर्नेलाई दलिय संरक्षण र व्याप्त महंगीले गर्दा आममानिसमा राजनितिक दलको महत्व र सामिप्यता घटेर जानु स्वभाविक मान्न सकिल्छ । हाम्रो समाजमा व्याप्त रहेका भ्रष्टाचार निवारण र उन्मूलनमा सरकारको उपस्थिति प्राय शून्यमात्र छैन बरु राज्य सञ्चालनका जिम्मा पाएका राजनीतपकर्मीले अर्बौं कुम्ल्याएका छन् ।
अहिले समाजवाद, नवउदारबादका चर्चा र वहस सतहमा देखिएता पनि व्यवहार सामन्ती र पूँजीवादभित्र जकडिएको छ । राष्ट्रिय स्वाधिनता, अखण्डता, सार्वभौमिकतामा आंच पुर्याउने संवेदनशिल मुद्धाहरु प्रति गम्भिर र एकजुट भई दिर्घकालिन समाधान खोज्ने प्रयास भएको पाईदैन । नाता र कृपावादले झेलिएको राजनीति संस्कार पदस्थापनको कमी कमजोरीकै कारण आन्तरिक र वाह्य कुटनितिक सम्बन्ध राम्रो हुन सकेको छैन । दल भित्र रहेका विभिन्न गुट तथा उपगुट, पक्ष विपक्ष झुण्डहरुले आफु अनुकुल शक्ति र सत्ताको प्रयोग गरेर लुट मच्याईरहेको प्रशस्त उदाहरणहरु छन् । देश र जनताको हित कालागी काम गर्ने सिमित व्यक्तिलाई घेराबन्धी र प्रतिकूल वातावरण सिर्जना गरी पलाएन गराउने कामहरु भईरहेका छन् । यस्ता कार्य गर्ने पात्रहरुलाई दलहरुको काखी च्याप्ने प्रवृत्तीले दल प्रतीको विश्वासनियता घट्दै गहिरहेको छ ।
आम सर्वसाधारणलाई पर्ख र हेरको भुल भुलैयामा भुलाईरहने राजनितीक संस्कार यथावत छ । यो व्यवस्था भएन अर्को राम्रो हुन्छ, यो सरकार वा दलले राम्रो गरेन अर्कोले गर्छ जस्ता विषय अस्वभाविक त हैनन् तर राष्ट्र र राष्ट्रबासीको समृद्धीका लागि राजनीतिक स्थायित्व महत्वपुर्ण छ । राजनीति गर्न न त कुनै विषयमा विशेषज्ञता नै हासिल गर्नु पर्ने व्यवस्था छ न त कुनै विशिष्ट ज्ञान सीप । शक्ति र बोलीको भरमा अदुरदर्शी राजनिती गर्नेको संख्या प्रशस्तै छन् । दर्शन, सिद्धान्त र विचारधारको वुझाई विनानै राजनितिकर्मीको विल्ला भिर्नेका जमात हाम्रो समाजमा ठुलै छ । राजनीतपकर्मी र दलहरुमा दुरदर्शिता, परिपक्वता र सोही अनुसार निती, रणनिती, कार्ययोजना निर्माण र कार्यन्वयन नभए सम्म आशातित उपलब्धीहरुलाई स्थापित गर्न सकिने अवस्था रहन्न ।
अन्तर दलीय, अन्तरदेशीय असल र अर्थपुर्ण कूटनीतिक सम्बन्धको अभाव खड्किरहेको छ । अहिलेको सरकारले सकारात्मक परिवर्तनका लागी काम नगरेको भने होइन, जुन समयको गतिसंगै चलिरहने स्वभाविक प्रक्रिया पनि हो । तुलनात्मक हिसावले हेर्दा थुप्रै विकास निर्माणका कार्यहरु भएका छन, जो प्रसंसनिय छन् । यद्यपी माथी उल्लेखित राजनितीक संस्कार र संस्कृती बाट यो पनि विमूख छैन । त्यसैले नकारात्मक टिकाटिप्पणी सतहमा छताछुल्ल भएका हुन । राज्य संचालनका लागी व्यवस्था र पात्र परिवर्तनले ठुलो अर्थ राख्दैन । व्यवस्था जे जस्तो भएपनी पात्रहरुको चरित्र राम्रो भएन भने जनताले चाहेको परिर्वतन पाउन सक्दैनन् । त्यसकारण राजनितीक स्थिरता खल्बल्याउने, विभिन्न वेमौसमी द्वन्द्व , संघर्षलाई प्रोत्साहन दिने जस्ता गतिविधीहरुलाई निस्तेज पार्नु पर्दछ ।
अन्तर दलिय र दल भित्रका आन्तरिक द्वन्द्व केही हदसम्म स्वभाविक हुन तर यसको सकारात्मक परिणाम ल्याउने हिसाबले समाधान गरिनु पर्दछ । सत्ता वा सत्ता वाहिर रहेर राज्य दोहन गर्नेलाइ जरो देखि नै उखेल्नु पर्दछ । देशमा रहेको श्रोत र साधनको उच्चतम प्रयोग, आम व्यक्तिहरुको स्वनिर्भरता सिर्जना गर्नुको विकल्प छैन । परिपक्व, दुरदर्शी र पारदर्शी राजनितीक संस्कार र संस्कृतीको विकास गर्न जरुरी छ । देश र देशवासीको रक्षा र समृद्धीका निम्ती सबैखाले कदम चाल्ने आँट सरकारले राख्नु पर्दछ । चाकडीवादको अन्त्य गरी सक्ष्म व्यक्तिहरुको संग्लग्नता बढाउनु पर्छ । जब सम्म समाजमा रहेका वेथितिहरु अन्त्य हुदैनन् तब सम्म समृद्धीको कल्पना समेत गर्न सकिदैन ।
तसर्थ व्यक्तिगत र दलगत स्वार्थ छोडेर राष्ट्र र राष्ट्रिय हितको लागी सदैव लड्ने संस्कारको विकास हुनु पर्दछ । (दिप न्यौपाने)
१६ चैत, सौराहा।. बागमती प्रदेशसभा सचिवालयको आयोजनामा संचारकर्मीसंग अन्तरक्रिया कार्यक्रमको आयोजना गरिएको छ।...
१६ चैत, हेटौंडा। नेकेपा (माओवादी केन्द्र) का अध्यक्ष तथा प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डले यस पटकको आर्थिक...
१६ चैत,हेटौंडा । मकवानपुरमा भाईले आफ्नै दाजुमाथि खुकुरी प्रहार गरी घाइते बनाएका छन् । बिहिबार राति मकवानपुरको...
१६ चैत, हेटौंडा । हाल नेपालमा स्थानीय वायुको प्रभाव रहेको छ । देशभर आंशिक देखि साधारणतया बदली रहेको छ ।बागमती...
१६ चैत, हेटौंडा । प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड आज हेटौंडा आउने भएका छन् । निर्माण व्यवसायी महासंघको २५औँ...
१६ चैत, हेटौंडा । नेपाल आयल निगमको अमलेखगञ्ज डिपोबाट काठमाडौंको थानकोट स्थित आयल निगमको डिपोमा डिजेल लिएर जाँदै...
१६ चैत, हेटौंडा । बिहीबारबाट सुरु भएको माध्यमिक शिक्षा परीक्षा (एसईई)को परीक्षाको दोस्रो दिन आज अनिवार्य नेपाली...
१६ चैत, मनहरी । मकवानपुरको मनहरी गाउँपालिकाले प्रधानाध्यापकहरुलाई कार्यसम्पादनको आधारमा प्रोत्साहन रकम...
१५ चैत, चिसापानी। सोमबार दिउँसो होली खेल्ने क्रममा फोटो सुट गर्न कर्णाली पुलबाट नदीमा हाम फालेर पौडी खेलेका १७...
५ चैत, हेटौंडा । त्रिभुवन राजपथ अन्तर्गत भिमफेदी-१ सुपारेटार व्यारेक नजिक भएको टिपर दुर्घटनामा चालकको उद्धार...
५ चैत, हेटौंडा। भिमफेदी-१ मा टिपर दुर्घटनामा च्यापिएको चालकको साढे तीन घण्टापछि सकुशल उद्दार गरिएको छ। सोमबार...
४ चैत, हेटौंडा । हेटौंडा-२ मा रहेको सिद्धार्थ माध्यमिक विद्यालयको प्रधानाध्यापकको जिम्मेवारी परमानन्द सरोज...
११ चैत, हेटौंडा। हेटौंडाबाट काठमाडाैँ तर्फ जादै गरेको बस मकवानपुरको बकैया ११ मा दुर्घटनामा परेको छ। आइतबार...
५ चैत,हेटौंडा। मकवानपुरको मनहरीमा बेवारिसे अवस्थामा एक पुरुषको शव फेला परेको छ ।उक्त शव मनहरी गाउँपालिका वडा...
४ चैत, हेटौंडा । बालिकालाई स्कुटरले ठक्कर दिई फरार भएका एक जना युवक पक्राउ परेका छन् । पक्राउ पर्नेमा हेटौंडा-५...
१३ चैत, हेटौंडा।. मकवानपुरको मनहरीमा मंगलवार बिहान एक नवजात शिशुको शव फेला परेको छ । मनहरी –७ रमौली बांगेटोल...
१६ चैत,हेटौंडा । मकवानपुरमा भाईले आफ्नै दाजुमाथि खुकुरी प्रहार गरी घाइते बनाएका छन् । बिहिबार राति मकवानपुरको...
३ चैत, हेटौंडा। मकवानपुरको बकैयामा मोटरसाइकल दुर्घटना हुँदा चालक गम्भीर घाइते भएका छन्।गाउँपालिका वडा नम्बर ४...